Konwertazy probiałkowe â rodzina proteaz serynowych o szerokim spektrum funkcji fizjologicznych

Abstrakt

Duża grupa białek wydzielniczych, których działanie odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu żywych organizmów, jest syntezowana w postaci nieaktywnych cząsteczek prekursorowych. Ich biologicznie czynne formy powstają w wyniku licznych modyfikacji potranslacyjnych. Niektóre spośród tych procesów zachodzą nieodwracalnie, trwale zmieniając budowę danego związku. Przykładem takiej modyfikacji jest m.in. katalityczna obróbka białek przebiegająca z udziałem enzymów proteolitycznych. Spośród pięciu wyodrębnionych klas tych enzymów, najliczniejszą grupę stanowią proteazy serynowe (EC 3.4.21). Przykładem endoproteaz serynowych są produkowane w organizmach ssaków konwertazy probiałkowe (PCs), do których należą: furyna, PC1/3, PC2, PACE4, PC4, PC5/6, PC7, PCSK9 i SKI-1. PCs odgrywają kluczową rolę w aktywacji wielu białek prekursorowych, prowadzącej do powstania biologicznie czynnych form enzymów, hormonów, cząsteczek sygnałowych, czynników transkrypcyjnych oraz czynników wzrostu. W niniejszym artykule podsumowano aktualny stan wiedzy na temat biosyntezy, struktury oraz specyficzności substratowej konwertaz probiałkowych. Wskazano również związek pomiędzy ekspresją tkankową, lokalizacją wewnątrzkomórkową i aktywnością tych enzymów, a rolą jaką pełnią w organizmach ssaków.