Charakterystyka kolistych DNA u Eukarya

Abstrakt

W komórkach eukariotycznych DNA występuje głównie w formie liniowej, upakowanej w chromosomy. Poza tym może też przybierać postać kolistych cząsteczek. Najdokładniej zbadane zostały koliste DNA odgrywające rolę genomów mitochondriów i chloroplastów. Niemniej zasób kolistych DNA u Eukarya jest znacznie szerszy. Obejmuje również pozachromosomowe cząsteczki (ang. extrachromosomal circular DNA; eccDNA): koliste formy rDNA, pierścienie telomerowe, małe polidyspersyjne DNA, mikroDNA oraz inne typy kolistych DNA o pochodzeniu jądrowym. Występowanie eccDNA potwierdzono u wszystkich organizmów testowanych w tym zakresie. Dotychczasowe badania wykazały, że niektóre eccDNA są obecne na każdym etapie cyklu komórkowego, podczas gdy inne pojawiają się i/lub ulegają nagromadzeniu w szczególnych okolicznościach. Dowiedziono, że akumulacja eccDNA nierzadko zachodzi w następstwie poważnej destabilizacji genomu, będącej wynikiem stanów chorobowych czy stresu. Choć w środowisku naukowym wzrasta zainteresowanie eccDNA, pozostają one słabo poznanym składnikiem genomów eukariotycznych. Nadal niewiele wiadomo na temat mechanizmów ich formowania, ewolucji oraz ich funkcji biologicznych.