Karbonylacja białek â przyczyny, skutki i sposoby oceny

Abstrakt

Zaburzenia w metabolizmie komórkowym, którym towarzyszy nagromadzenie reaktyw-nych form tlenu, glukozy lub reaktywnych związków karbonylowych (będących pro-duktami utleniania lipidów, glukozy i aminokwasów), sprzyjają reakcjom wymienionych związków ze składnikami komórki, w tym również z białkami. Głównymi produktami tych reakcji są polipeptydy z wolnymi grupami karbonylowymi, produkty zaawansowanej lipok-sydacji (ALE) oraz produkty zaawansowanej glikacji (AGE). Odkładanie się zmodyfikowa-nych białek w komórkach może prowadzić do rozwoju wielu chorób w tym m.in. cukrzycy i chorób jej towarzyszących oraz chorób neurodegeneracyjnych. Identyfikacja zmodyfikowa-nych białek wymaga stosowania do ich analizy różnych technik badawczych. W niniejszej pracy przedstawiono mechanizmy prowadzące do powstania produktów karbonylacji bia-łek, jak również metody ich oznaczania, ze szczególnym uwzględnieniem podejścia prote-omicznego wykorzystującego nowoczesne techniki analityczne. Podejście to daje możliwość identyfikacji nowych biomarkerów chorobowych oraz punktów uchwytu dla ukierunkowa-nej farmakoterapii, co jest wykorzystywane zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu.