Genetyka i molekularne patomechanizmy stwardnienia zanikowego bocznego oraz perspektywy terapii - obecny stan wiedzy

Abstrakt

Stwardnienie zanikowe boczne (ALS) jest nieuleczalną chorobą neurodegeneracyjną, prowadzącą do postępującej degeneracji neuronów ruchowych, osłabienia mięśni i niewydolności oddechowej. Pomimo intensywnych badań, patomechanizmy ALS nie zostały w pełni wyjaśnione. W niniejszym artykule przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat genetycznych i molekularnych mechanizmów tej choroby, ze szczególnym uwzględnieniem mutacji w genach SOD1, C9ORF72, TARDBP, FUS, TBK1, a także najnowszych odkryć w tym obszarze. Omówiono kluczowe procesy patogenetyczne, w tym zaburzenia homeostazy RNA, stres oksydacyjny, dysfunkcję mitochondriów oraz agregację białek. Ponadto, przeanalizowano obecne strategie terapeutyczne, obejmujące zarówno zarejestrowane leki, jak riluzol i edaravon, jak i nowoczesne podejścia, takie jak terapia genowa, antysensowne oligonukleotydy, immunoterapia oraz technologie edycji genów, w tym CRISPR/Cas9. Szczególną uwagę poświęcono badaniom klinicznym i ich potencjalnemu wpływowi na przyszłe możliwości leczenia ALS.