Rola kompleksu U1 snRNP w regulacji ekspresji genów: najnowsze doniesienia

Abstrakt

U1 snRNP (ang. U1 small nuclear ribonucleoprotein) to jądrowy kompleks rybonukleoproteinowy zaangażowany w regulację ekspresji genów eukariotycznych na poziomie transkrypcji prowadzonej przez polimerazę RNA II (RNAPII) i procesów współ-transkrypcyjnych. U1 snRNP oddziałuje bezpośrednio z RNAPII, dzięki czemu wpływa na syntezę i dojrzewanie transkryptów w jądrze komórkowym, w tym również formowanie końca 3’ mRNA i poliadenylację. Od dawna badaną i dobrze opisaną rolą tego kompleksu jest udział w składaniu (ang. splicing) prekursora mRNA (pre-mRNA), który jest jednym z najważniejszych mechanizmów regulacyjnych. Mniej znany jest wpływ U1 snRNP na inicjację, elongację i terminację transkrypcji, w tym zapobieganie przedwczesnej terminacji w obrębie wewnątrz-genowych sekwencji cięcia i poliadenylacji (ang. telescripting). Na poziomie fizjologii komórki kompleks ten reguluje funkcjonowanie mitochondriów i metabolizm energetyczny.

Rdzeń kompleksu U1 snRNP stanowi U1 snRNA, kodowany przez wiele kopii genów różniących się sekwencją i poziomem ekspresji, przy czym ekspresja części z nich prowadzi do powstawania wadliwych produktów. Według aktualnych doniesień U1 snRNA można wykorzystać w celach terapeutycznych do regulacji ekspresji genów i poprawy defektów składania mRNA, będących przyczyną wielu chorób, m. in. przeciwciała anty-U1 są obecne u pacjentów z różnymi chorobami zapalnymi tkanki łącznej. Niniejsza praca stanowi przegląd wybranych najnowszych odkryć związanych z U1 snRNP.