Przewidywanie cech wyglądu człowieka na podstawie markerów DNA do celów medyczno-sądowych i kryminalistycznych

Abstrakt

Celem niniejszej pracy jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat markerów genetycznych umożliwiających przewidywanie cech fenotypowych człowieka na podstawie próbki DNA wyekstrahowanego z materiału biologicznego pobranego z miejsca zdarzenia w zastosowaniu do celów kryminalistycznych i w naukach sądowych. Taka próbka DNA określana jest jako „biologiczny świadek”, a samą procedurę nazywa się kryminalistycznym fenotypowaniem DNA (FDP). Analityczną część pracy stanowi systematyczny przegląd literatury z lat 2015–2021 dokonany według metodologii PRISMA, przeprowadzony w marcu 2021 roku za pomocą multiwyszukiwarki EBSCO Discovery Service (EDS) dostępnej w bibliotece Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Omówiono podstawy molekularne FDP, markery DNA stosowane do przewidywania płci, wieku, pochodzenia biogeograficznego oraz cech fizycznych takich jak: kolor skóry, oczu, włosów, morfologia włosa, morfologia twarzy, obecność piegów, wysokość ciała, masa ciała (otyłość), łysienie typu męskiego i krótkowzroczność. W dyskusji zwrócono uwagę na trudności metodyczne wynikające z poligenicznego modelu dziedziczenia badanych cech, problemy społeczno--etyczne towarzyszące kryminalistycznemu fenotypowaniu DNA oraz nakreślono perspektywy rozwoju tych badań.