Efektywne szczepionki śluzówkowe – możliwości i wyzwania

Abstrakt

Większość patogenów wnika do organizmu poprzez powierzchnie błon śluzowych człowieka np. nosa czy jelit. Odpowiedź immunologiczna błony śluzowej pełni istotną rolę w skutecznym usunięciu zasiedlających patogenów. Niestety, większość szczepionek, które są podawane głównie domięśniowo nie indukuje odpowiedniej ochronnej odpowiedzi immunologicznej na błonach śluzowych. Przykładowo, po iniekcji domięśniowej poziom wydzielniczych przeciwciał klasy IgA jest niski i często niewystarczający aby skutecznie zneutralizować patogen. Natomiast odporność wzbudzana na błonie śluzowej wywołuje długotrwały efekt w postaci lokalnej oraz ogólnoustrojowej odpowiedzi na patogen. Co więcej, podanie szczepionek dośluzówkowo nie generuje szkodliwych odpadów medycznych a ich zastosowanie nie wymaga obecności wykwalifikowanego personelu medycznego. Trwają intensywne badania nad szczepionkami podawanymi drogą dośluzówkową. Trudnością w rozwoju szczepionek śluzówkowych są naturalne mechanizmy obronne śluzówki, których przezwyciężenie wymaga zastosowania wyspecjalizowanych adiuwantów. Obecnie na rynku brak jest takich formulacji.