Oksydaza alternatywna – niedokończona opowieść

Abstrakt

Badania nad oddychaniem niewrażliwym na cyjanek doprowadziły do wykrycia w mitochondrialnym łańcuchu oddechowym drugiej oksydazy terminalnej, oksydazy alternatywnej (AOX). AOX przekazuje elektrony ze zredukowanego ubichinonu na tlen z pominięciem dwóch miejsc sprzężenia obniżając wydajność energetyczną oddychania. AOX występuje u wszystkich roślin i jest obecna m.in. u niektórych grzybów, mięczaków i protista. Jedynie u roślin termogennych aktywność AOX związana jest z wydzielaniem ciepła. Natomiast u pozostałych organizmów funkcjonowanie AOX wiąże się z utrzymaniem homeostazy metabolicznej (metabolizm węgla, stan redoks komórek oraz zapotrzebowanie na energię) i utrzymaniem homeostazy reaktywnych form tlenu (ROS). W artykule omówiono budowę białka roślinnej AOX oraz regulację na różnych poziomach molekularnych. Podkreślono rolę AOX jako markera stresu u roślin. Opisano również potencjalne zastosowanie AOX w terapii genowej ludzi.