Terapia genowa hemofilii – czy wkrótce będzie możliwe wyleczenie?

Abstrakt

Hemofilia to osoczowa skaza krwotoczna, której przyczyną jest niedobór czynnika krzepnięcia krwi VIII (hemofilia typu A) lub rzadziej IX (hemofilia typu B). Geny kodujące
czynniki krzepnięcia VIII i IX znajdują na chromosomie X, dlatego wrodzona hemofilia A i B dziedziczone są w sposób sprzężony z płcią. Głównym objawem choroby są częste samoistne krwawienia do stawów, które powodują artropatię hemofilową. Hemofilię leczono początkowo za pomocą przetaczania pełnej krwi. Później do leczenia wprowadzono preparaty osocza. Dużym przełomem w leczeniu było zastosowanie krioprecypitatu a następnie liofilizowanych koncentratów czynników krzepnięcia wytwarzanych z osocza, co pozwoliło na domowe leczenie i profilaktykę krwawień. Zmiany te znacznie zwiększyły skuteczność leczenia i jakość życia pacjentów. Od początku lat 1990 stosuje się koncentraty rekombinowanych czynników krzepnięcia otrzymywanych w liniach komórkowych. Dziś główne wyzwania w leczeniu hemofilii to konieczność częstych dożylnych wkłuć w celu zapobiegania krwawieniom i pojawianie się u części chorych neutralizujących przeciwciał rozpoznających czynniki krzepnięcia. W ostatnich latach zatwierdzono kilka rekombinowanych czynników krzepnięcia o wydłużonym okresie półtrwania. Trwają też zaawansowane próby kliniczne leków niezawierających czynników krzepnięcia (np. emicizumab: dwuswoiste przeciwciało naśladujące funkcje czynnika VIII; fitusiran, czyli siRNA hamujący s